Od pierwszego wydania „Roku 1984” Georga Orwella minęło 75 lat a od daty zawartej w tytule dzieła 40 lat. W 2024 roku Muzeum Książki Artystycznej w Łodzi zadało artystom pytanie: co teraz mogą zrobić z egzemplarzem „Roku 1984”? Jak z perspektywy lat chcą zmienić jego formę, usunąć z niej to, co z proroctw autora się nie spełniło, podkreślić w niej najbardziej istotne elementy dzisiaj. Prosiliśmy, aby przenieśli lub nanieśli na jego formę swoje współczesne widzenie świata w kontekście wizji Orwella. Większość uczestników konkursu podjęło tak sformułowane wyzwanie, niektórzy jednak nadesłali prace ogólnie inspirowane tematem, dla których stworzyliśmy odrębną kategorię: prac zainspirowanych treścią z pominięciem fizycznej formy konkretnego wydania dzieła Orwella.
W odpowiedzi na jego ogłoszenie nadeszło 29 prac od artystów z różnych krajów. W formie: od projektu nowych okładek do obiektu np. w postaci „robota” powstałego z wielu okładek polskich wydań „Roku 1984”. Wielość możliwych form książek artystycznych objawiła się i tym razem. Leporello, obiekty książkowe, „zwykłe i niezwykłe kodeksy”, które dobrze się eksponują wraz załączonym do wystawy aneksie – kolekcji 18 książek z wybranych wydań „Roku 1984”, w tym pierwszego wydania w języku angielskim oraz paryskiego z czasów cenzury i stanu wojennego w Polsce.
Pierwsza wystawa ORWELL’S WORLD 2024 miała miejsce w księgarni Światowid w Kamienicy pod Gutenbergiem na ul. Piotrkowskiej 86 w Łodzi. Jej finisaż, który odbył się 17.go czerwca był okazją do ogłoszenia werdyktu konkursu: pierwszą nagrodę zdobyła Renata Pacyna z Wrocławia za pracę obiektową bez tytułu, drugą Aleksandra Ćwikowska z Warszaw za pracę bez tytułu w formie leporello, zaś nagrody publiczności księgarni zdobyli: Sara Bodman z UK, Barbara Galińska i Krzysztoff Skain May z Warszawy.
Ze względu na inspiracje istotne dla działalności warsztatowej Muzeum Książki Artystycznej, interesujące są prace, które nawiązują do „palimpsestów”: Sary Bodman i Nadine Wyczółkowski oraz praca Bena Jennera.
Wystawa ORWELL’S WORLD 2024 kieruje uwagę w stronę AI – Sztucznej Inteligencji, która z jednej strony potęguje groźną orwellowską wizję świata, z drugiej wskazuje na korzyści z cyfrowej techniki. W oparciu o kilka wybranych prac konkursowych powstała KSIĘGA ORWELLA (200 x 90 cm), która dzięki technice druku soczewkowego pokazuje ważne motywy wystawy powiązane ze sobą w ruchu. Towarzyszy jej zestaw okładek do „Roku 1984” w stylu ksiąg rękopiśmiennych zaproponowanych przez AI. Dodatkową atrakcją jest „czytanie pierwszych stron „Roku 1984” przez imitację głosu: Orwella, Stalina i Papieża Św. Jana Pawła II.
Sukces w postaci odzewu artystów na konkurs pod tytułem ORWELL’s WORLD 2024 jak i zainteresowanie publiczności jego efektami, stały się powodem podjęcia decyzji o jego kontynuacji w latach następnych, z wieloznacznym rozwinięciem „NO LIMTS”, co dotyczy formy, treści i czasu. Muzeum Książki Artystycznej przedłuża czas trwania konkursu nie wskazując obecnie daty jego zakończenia. Otwarcie granic czasowych konkursu polega na możliwości ciągłego nadsyłania prac, równoległego względem wystaw, do których będą kolejno dołączane i raz na rok poddawane ocenie jury. Poszczególne edycje wystawy zostaną ocenione przez publiczność w każdym miejscu ekspozycji, a wybrane przez nią prace honorowane MEDALEM.
Jadwiga Tryzno
Łódź, 20. 06. 2025 r.